Jak kursy walut wpływają na ceny aut

06 lipca 2016

Wśród wielu zmiennych wpływających na ceny pojazdów w salonach samochodowych niebagatelną rolę odgrywają zmiany kursu walut. Warto znać czynniki, które oddziałują na kurs walutowy, aby przewidywać politykę cenową koncernów motoryzacyjnych i świadomie planować budżet floty.

Eryk Chilmon

Kurs walutowy to po prostu cena pieniądza zagranicznego wyrażona w pieniądzu krajowym. Jak podkreśla Regina Klimkowska z Katedry Handlu i Instytucji Rynkowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie w opracowaniu „Kurs walutowy i jego wpływ na rynek samochodów osobowych w Polsce”, kurs walutowy spełnia dwie podstawowe funkcje: informacyjną i cenotwórczą. Funkcja informacyjna polega na tym, że kurs walutowy informuje osoby fizyczne i prawne w danym kraju o cenie walut obcych. Wykorzystywana jest ona w decyzjach wielu podmiotów – eksporterów i importerów, przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych, usługowych, osób fizycznych oraz w planowaniu i zarządzaniu na szczeblu zarówno przedsiębiorstwa, jak i państwa. Funkcja cenotwórcza polega na przenoszeniu, poprzez kurs waluty, zagranicznego układu cen (i zagranicznych relacji cenowych) na krajowy układ cen wraz ze wszystkimi wynikającymi stąd ekonomicznymi konsekwencjami dla gospodarki krajowej.

Naczynia połączone

Cenotwórcza funkcja kursu walutowego w pełnym tego słowa znaczeniu występuje w gospodarce rynkowej i przy istnieniu wymienialności walut. Funkcja ta może być ograniczana przez system cen, opłat i stosowanych podatków od importu. Kurs walutowy, dając możliwość przeliczania cen zagranicznych na ceny krajowe i odwrotnie, umożliwia porównania i konfrontacje cen towarów krajowych z cenami towarów zagranicznych. Kurs walutowy wpływa bezpośrednio na ceny towarów w handlu zagranicznym i ceny walorów obcych na rynku wewnętrznym oraz pośrednio na ceny towarów przeznaczonych na rynek wewnętrzny.

Kurs walutowy nie jest jedynie formalnym instrumentem rachunkowym, ponieważ wpływa na koszty i dochody przedsiębiorstw, biorących udział w wymianie międzynarodowej, zarówno po stronie importu, jak i eksportu. Dopiero przy danym poziomie kursu walutowego można mówić o tym, czy dana transakcja eksportowa lub importowa jest opłacalna z ekonomicznego punktu widzenia. Na poziom kursu walutowego wpływa wiele czynników ekonomicznych, politycznych i psychologicznych. Najważniejszymi czynnikami ekonomicznymi wywierającymi pośredni lub bezpośredni wpływ na poziom kursu walutowego są: podaż i popyt na waluty obce na krajowym rynku walutowym, stan bilansu handlowego i płatniczego, poziom cen w kraju i za granicą, przepływy kapitałów, stopień reglamentacji walutowej, polityka walutowa i pieniężno-kredytowa (restrykcyjna lub ekspansywna), stan koniunktury i działalności gospodarczej w danym kraju i w krajach, z którymi utrzymuje on stosunki ekonomiczne i finansowe. Wpływ czynników politycznych na poziom kursu waluty (nasilanie się jej presji zniżkowej lub zwyżkowej) uwidacznia się w czasie napięć politycznych, zaostrzenia sytuacji międzynarodowej lub w czasie występowania konfliktów regionalnych. Czynniki psychologiczne wpływające na kursy walut wymienialnych to głównie pesymistyczne lub optymistyczne przewidywania rozwoju koniunktury i gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła gospodarcze i finansowe. Optymistyczne przewidywania wpływają z reguły na umocnienie, a pesymistyczne na osłabienie kursu waluty. Na kurs waluty wpływają, poza wymienionymi wyżej, również czynniki spekulacyjne. Polegają one przede wszystkim na grze na zwyżkę lub zniżkę kursu waluty na rynkach walutowych. Kurs walutowy jest do pewnego stopnia zależny od stanu funkcjonowania całej gospodarki narodowej. Wpływają na niego wspomniane już czynniki ekonomiczne, a jednocześnie znajdują w nim wyraz takie krajowe wielkości ekonomiczne jak ceny, płace, koszty, wydajność pracy i tempo wzrostu gospodarczego. Z drugiej strony, sam kurs waluty wpływa bezpośrednio na takie krajowe wielkości ekonomiczne jak ceny i koszty.

Dewaluacja, rewaluacja, deprecjacja i aprecjacja

Prawidłowy kurs waluty (jak się podkreśla w literaturze ekonomicznej) występuje z reguły wtedy, gdy spełnia on wymóg utrzymania równowagi bilansu płatniczego w dłuższym okresie i sprzyja podnoszeniu efektywności i sprawności całej gospodarki narodowej. Kurs waluty jest wyrazem dynamiki gospodarczej danego kraju wobec świata zewnętrznego. Kurs waluty może być ustalany przez władze walutowe lub wynikać ze stosunku podaży i popytu na waluty obce na rynku krajowym. Zmiany kursu waluty dokonuje się przez dewaluację i rewaluację. Dewaluacja polega na obniżeniu kursu waluty krajowej wobec walut obcych. Płaci się wówczas więcej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej. Dewaluacja jest decyzją urzędową. Przeprowadzają ją władze monetarne danego kraju. Z reguły są to banki centralne. Rewaluacja oznacza podwyższenie kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych. Płaci się wówczas mniej jednostek waluty krajowej za walutę obcą. Rewaluacja jest decyzją urzędową. Przeprowadzana jest przez władze monetarne (bank centralny) danego kraju.

Oprócz dewaluacji i rewaluacji mamy też do czynienia ze zjawiskami aprecjacji i deprecjacji waluty. Deprecjacja to spadek wartości waluty krajowej wobec walut obcych (albo, mówiąc ogólnie, jednej waluty wobec innej lub innych). Płaci się wówczas więcej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej. Deprecjacja jest zjawiskiem rynkowym. Aprecjacja to wzrost wartości waluty wobec walut obcych (albo mówiąc ogólnie jednej waluty wobec innej lub innych). Płaci się wówczas mniej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej. Deprecjacja i aprecjacja zachodzą samoistnie, pod działaniem sił podaży i popytu, a nie jak dewaluacja i rewaluacja, które są urzędowymi decyzjami władz monetarnych. W ostatnich latach na międzynarodowych rynkach walutowych mieliśmy przede wszystkim do czynienia z procesem aprecjacji euro w stosunku do wielu walut.

Kurs euro a ceny aut

Uzbrojeni w wiedzę dotyczącą kursu walutowego możemy przystąpić do rozważań dotyczących wpływu kursu euro na ceny samochodów. Jeśli euro drożeje i panuje opinia, że pozostanie drogie na dłużej, samochody zdrożeją w perspektywie kilku miesięcy. Szczególnie w takich krajach jak Polska, gdzie marża importera jest niewielka, możliwość wzięcia przez importera na siebie różnicy w cenie wynikającej z wahnięć w kursach walut jest ograniczona. Nie da się skutecznie przewidzieć kursu euro na dłużej niż kilka tygodni. Łatwiej natomiast wskazać czynnik osłabiający złotego, jeżeli Polska w opinii krajów zachodnich traci wiarygodność ze względów politycznych, wówczas złoty traci na wartości, a w konsekwencji ceny nowych samochodów w naszym kraju mogą wzrosnąć. Duży wpływ mają też tzw. nastroje inwestorów, a te są zależne od m.in. cen surowców czy światowej polityki.

Jak zostało zaznaczone na wstępie, analizując ceny nowych aut, należy brać pod uwagę, oprócz kursu walutowego, wiele innych, często istotniejszych zmiennych. Ciekawe wnioski można wysnuć, śledząc np. wskaźnik zmian cen nowych samochodów publikowany od zeszłego roku przez Instytut Badań Rynku Motoryzacyjnego SAMAR oraz DNB Bank Polska. Wynika z niego, że średnie ceny samochodów w salonach są w ostatnich latach w miarę niezależne od indeksu cen towarów i usług konsumpcyjnych, a jednocześnie wykazują dość silny związek z dynamiką przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.