Jak branża motoryzacyjna, finansowa i flotowa reagują na spowolnienie gospodarcze i COVID-19

Flota na parkingu

Aż dwie trzecie przedsiębiorców odstawiło samochody służbowe na parkingi lub radykalnie zmniejszyło ich wykorzystanie. Blisko 60% firm nie może z powodu pandemii efektywnie wykonywać swojej pracy, a niemal 70% wprowadza drastyczne oszczędności. Takie m.in. wnioski płyną z autorskiej ankiety magazynu „Fleet” przesłanej do fleet managerów i administratorów flot samochodowych w Polsce.

Niepozorny wirus o średnicy 60–140 nanometrów, nazwany SARS-CoV-2, przyczynił się do choroby setek tysięcy ludzi na świecie i zgonu wielu z nich. Równolegle nastąpiło wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego w porównaniu z latami ubiegłymi. Negatywne konsekwencje dotykają również branżę flotową. W naszej autorskiej ankiecie, przeprowadzonej w pierwszych dniach kwietnia, postanowiliśmy uzyskać odpowiedź od przedstawicieli branży flotowej na pytanie, jak kryzys gospodarczy, który pojawił się wraz z koronawirusem SARS-CoV-2, wpływa na ich działalność.

Na pół gwizdka

Pandemia, której skutki zaczęliśmy odczuwać od połowy marca br., była potężnym wstrząsem dla większości ankietowanych firm. Aż 56,8% z nich deklarowało, że w drugiej połowie marca nie mogło z powodu pandemii efektywnie wykonywać swojej działalności. Jedna trzecia ankietowanych firm (29,7%) wskazała na wyraźne zmniejszenie się liczby klientów, co miało bezpośrednie przełożenie na pomniejszenie przychodów tych firm. Duża liczba wskazań w ankiecie dotyczyła też zdecydowanie większych niż we wcześniejszych okresach problemów logistycznych z dostawą lub zaopatrzeniem w produkty (27%). Zaledwie 16,2% firm odpowiedziało, że pandemia koronawirusa nie ma istotnego wpływu na ich działalność.

Stoją i się kurzą

Największe zmiany zaszły w wykorzystaniu flot samochodowych. W drugiej połowie marca br. handel, konsumpcja i kontakty biznesowe w wielu branżach w Polsce praktycznie zamarły, co bezpośrednio przełożyło się na wykorzystanie aut służbowych. Cztery na dziesięć samochodów służbowych (41,7%) pozostało na parkingach, a co czwarty samochód służbowy (25,1%) notował o połowę mniejsze przebiegi niż przed epidemią. W zaledwie 19,9% firm wykorzystanie pojazdów służbowych nie uległo zmianie i pojazdy osiągały przebiegi na podobnym poziomie jak w okresie przed epidemią. Tylko 6,1% firm zanotowano wzrost przebiegów niż przed epidemią, co dotyczy przede wszystkim firm kurierskich i wyspecjalizowanych w lokalnym dowozie towarów.

Zmiany są pewne

Pandemia choroby COVID-19 sprawiła, że narosły problemy m.in. z zachowaniem płynności finansowej wielu firm, pojawiły się większe niż zwykle zatory płatnicze, problemy z logistyką oraz zmniejszenie popytu na produkty i usługi w wielu branżach. W sytuacjach niepewności gospodarczej rzadko kiedy inwestycje we flotę są dla przedsiębiorców priorytetem, co doskonale widać w wynikach ankiety. Widoczny jest proces zamrażania budżetów w wielu firmach, a większość z nich nie realizuje swoich planów sprzedażowych przewidzianych na ten rok. Aż 64,9% przedsiębiorstw wprowadza oszczędności poprzez zamrożenie lub opóźnienie realizacji planowanych zakupów pojazdów. 54,1% ankietowanych firm zamierza zweryfikować plany zakupowe pojazdów na ten rok. Równolegle 40,5% firm zamierza ograniczyć liczbę pojazdów we flocie. Sposobem na obniżenie kosztów flot dla 37,8% firm jest renegocjacja umów z dostawcami pojazdów i usług wynajmu.

Część przedsiębiorców będzie dokładniej oglądać każdą złotówkę wydawaną na zakup, leasing lub wynajem pojazdów. Łatwiej skierują oni swoje zainteresowanie do tańszych w użytkowaniu, bardziej pragmatycznych produktów lub z niższymi kosztami TCO. Na podjęcie takich kroków wskazało w ankiecie 16,2% firm. Dokładnie 45,9% firm nie przewiduje zmian w doborze pojazdów i specyfiki floty, kierując się zapisami w polityce flotowej. Oznacza to, że są one odporne i dobrze przygotowane na rynkowe zawirowania. Mimo że w dużej mierze je również dotykają przestoje firmowej floty, to przedsiębiorcy czują, że mają na tyle stabilną sytuację, by przetrwać trudne miesiące w gospodarce.

 

Wykres 4. Jakie zmiany zamierzają użytkownicy flot wprowadzić w umowach z dostawcami usług leasingowych lub wynajmu pojazdów w związku z aktualną sytuacją gospodarczą (respondenci mogli udzielić więcej niż jedną odpowiedź).

Czas na wsparcie

Aby przedsiębiorcy łagodnie przeszli przez obecny trudny dla gospodarki okres, potrzebne jest też bardziej partnerskie wsparcie ze strony podmiotów finansujących flotę. Aż 57,7% ankietowanych przedsiębiorstw nie zauważyło żadnych działań wspierających z ich strony. 18,5% firm zadeklarowało, że podmioty oferujące usługę leasingu lub wynajmu zaproponowały po rozpoczęciu pandemii korzystniejsze niż do tej pory rozwiązania. Więcej niż co dziesiąta firma (12,4%) zauważyła zmiany, ale zapisy w proponowanych rozwiązaniach są mniej korzystne niż wcześniej funkcjonujące. Ankietowani wskazali np., że niektóre firmy wynajmu długoterminowego proponują możliwość niepłacenia rat za pojazdy przez kilka miesięcy, ale łączy to się automatycznie z przedłużeniem umowy wynajmu na kolejne pół roku czy rok. Niewielki odsetek firm, które zauważyły wsparcie ze strony firm wynajmujących, może wynikać z faktu wczesnego terminu przygotowania ankiety. Być może mechanizmy wsparcia nie zostały jeszcze wypracowane przez firmy finansujące floty samochodowe.

Większość firm przewiduje zmiany w umowach z dostawcami usług leasingowych lub wynajmu pojazdów w swojej firmie w związku z aktualną sytuacją gospodarczą. Aż 51,4% firm jest zainteresowanych przedłużeniem zawartych umów w celu np. obniżenia kosztów. Wcześniejszym zakończeniem umów zainteresowanych jest 18,9% podmiotów. Co istotne aż 1/3 firm (37,8%) nie przewiduje zmian w umowach z dostawcami usług.

 

Spotkania są i będą ważne

Przy okazji pandemii koronawirusa wiele podmiotów zaczęło intensywnie promować zakupy pojazdów online i równolegle pojawiło się wiele opracowań na ten temat. Postanowiliśmy spytać w ankiecie o możliwości rozwoju zakupów samochodów online we flotach. Dwie trzecie flot (59,5%) nie korzysta z tej formy kontaktu, woląc bezpośrednie negocjacje i kontakt z przedstawicielami handlowymi. 45,9% przedsiębiorców korzysta co prawda z Internetu przy wyborze pojazdów, ale ostateczne negocjacje prowadzi z przedstawicielem handlowym. Na razie niewielki odsetek przedsiębiorców (16,2%) bierze pod uwagę dobór pojazdu przez Internet, ale z opcją ostatecznego podpisania umowy i odbioru pojazdu w salonie. Znikome jest natomiast zainteresowanie kompleksowym prowadzeniem zakupu pojazdów online od wyboru, przez zamówienie, aż po dostawę pod firmę (2,7%).

 

Wniosek? W przypadku zakupów flotowych na razie nic nie zastąpi bezpośrednich handlowych negocjacji. Zakup pojazdów online może zyskiwać na popularności głównie wśród klientów indywidualnych, jednoosobowych lub małych firm, a także przedsiębiorców, którzy zamawiają kolejny samochód na tych samych zasadach, wypracowanych wcześniej podczas bezpośrednich spotkań.

Bezpieczeństwo priorytetem

Pandemia koronawirusa pokazała, jak stanowcze w działaniach mogą być firmy w celu ograniczenia zagrożenia epidemicznego. Wszystkie co do jednej ankietowane firmy wprowadziły dodatkowe środki ostrożności i rozwiązania ograniczające możliwości transmisji wirusa SARS-CoV-2. Niemal wszystkie firmy, bo aż 97,3%, wskazały, że wprowadziły możliwość pracy zdalnej. Równolegle aż 64,9% firm wyposażyło użytkowników samochodów służbowych w środki dezynfekujące, maseczki i rękawiczki jednorazowe. Co trzecie przedsiębiorstwo (35,1%) wprowadziło dodatkową dezynfekcję samochodów służbowych i wdrożyło procedury czyszczenia aut.

Musimy to przetrwać

Wszystko wskazuje na to, że polscy i europejscy przedsiębiorcy muszą na długie miesiące oswoić się z zagrożeniem związanym z koronawirusem, będą musieli zachowywać się bardziej uważnie niż zazwyczaj. Cieszy fakt, że firmy bardzo radykalnie wdrożyły procedury podnoszące bezpieczeństwo i ograniczające możliwości transmisji wirusa. To pozwala wierzyć, że w równie przemyślany i stanowczy sposób podejdą one do odrabiania strat oraz rozwoju flot samochodowych w swoich firmach w przyszłości.

Ankietowane firmy

Zaproszenie do wypełnienia ankiety zostało wysłane do pięciu tysięcy firm z naszej nieustannie aktualizowanej bazy przedsiębiorstw posiadających floty samochodowe. Łącznie otrzymaliśmy 362 odpowiedzi. Najwięcej odpowiedzi, bo aż 42,3% ankietowanych firm posiada floty o wielkości od 100 do 500 pojazdów. Prawie połowa przedsiębiorstw (45,9%), biorących udział w ankiecie, zatrudnia od 50 do 500 pracowników. Wśród ankietowanych firm najchętniej dzieliły się swoją opinią firmy usługowe (18,9%), budowlane (13,5%) oraz farmaceutyczne (10,8%). We flotach ankietowanych firm dominują samochody silnikami Diesla (71,3%). Zdecydowana większość ankietowanych firm korzysta przede wszystkim z usługi wynajmu dług

 

---

Dostawcy w dobie koronakryzysu

Redakcja magazynu „Fleet” przeprowadziła drugą anonimową autorską ankietę na temat spowolnienia gospodarczego, które nadeszło wraz z globalną pandemią wirusa SARS-CoV-2. Tym razem była ona skierowana głównie do importerów, dealerów i firm CFM. A jak sobie one radzą w obecnych realiach?

Z pewnością rok 2020 będzie należał do najczarniejszych w historii większości ankietowanych firm. Jedna trzecia z nich (36,2%) zanotuje wg przewidywań ponad 50-procentowy spadek przychodów w porównaniu do ub.r., a kolejne 27,7% przedsiębiorstw ocenia, że spadek wyniesie między 25 a 50%. Zaledwie co dziesiąta firma nie przewiduje spadków w porównaniu z 2019 rokiem.

Ponad 70% ankietowanych firm odczuwa niepewność i nie jest w stanie przewidzieć dalszego wpływu pandemii na ich działalność. Niemal 15% przedsiębiorstw widzi złe perspektywy dla swojej działalności, z realną wizją zwolnień lub przebranżowienia firmy. Tylko 8,5% podmiotów ocenia swoją obecną sytuacją jako dobrą.

Praca zdalna jest normą

Praca zdalna wśród dostawców usług i produktów stała się w dobie pandemii powszechna. Wprowadziło ją 95,7% podmiotów. Co więcej, aż 42,6% firm postawiło większy nacisk na rozwój działalności online. Aż 85% ankietowanych podmiotów zauważyło zmniejszona liczbę klientów w stosunku do okresu przed pandemią. W szczególności dotknęło to dealerów i importerów. Niemal co trzeci klient (27,7%), wg ocen firm CFM i finansujących zakup pojazdów, przedłuża obecnie umowy leasingu, a ok. 15% oczekuje rekalkulacji rat. Tyle samo dostawców wskazało, że ich klienci chcą zakończyć kontrakty przed czasem. Poważnym problemem dla 42,5% z nich są opóźnienia w terminowych spłatach ze strony klientów. Jedna trzecia przedsiębiorstw (36,2%) deklaruje, że ma problemy z terminowymi dostawami produktów koniecznych do prowadzenia działalności.

Wsparcie ważne dla 2/3 firm

Blisko dwie trzecie firm (57%) na pytanie czy ich firma będzie wymagać wsparcia z zewnątrz, jeśli ograniczenia wynikające z walki z koronawirusem potrwają do końca maja 2020 roku, odpowiedziało twierdząco. Żadna z firm nie udzieliła odpowiedzi, że jej kondycja finansowa poprawi się w 2020 roku. Zaledwie 8,5% z nich wskazała, że co prawda ich kondycja będzie słabsza niż z ub.r., ale nie będzie to wymagało dodatkowych działań i wsparcia z zewnątrz. W drugim pytaniu spytaliśmy co się stanie jeśli ograniczenia wynikające z walki z koronawirusem potrwają do września br. W tym pytaniu już 64,3% firm stwierdziło, że może potrzebować zewnętrznego wsparcia dla rozwoju działalności.

Aż 68% ankietowanych przedsiębiorstw wprowadziło ograniczenia w swojej działalności promocyjnej i marketingowej na czas pandemii. Wiele z nich praktycznie zawiesiło działania promocyjne do września br lub nawet do końca roku. Równolegle problemy klientów zmusiły niejako dostawców do bardziej wytężonych działań na ich rzecz. Aż 78,7% ankietowanych firm twierdzi, że w większym stopniu niż dotychczas oferuje wsparcie swoim klientom i stawia na lepsze wsparcie komunikacji z nimi. To o tyle ciekawe, że w pierwszej ankiecie, kierowanej głównie do firm korzystających z usług wynajmu pojazdów, 57,7% ankietowanych przedsiębiorstw nie zauważyło żadnych działań wspierających ze strony dostawców usług i produktów. Poza tym więcej niż co dziesiąta firma (12,4%) zauważyła mniej korzystne zmiany w umowach niż wcześniej funkcjonujące. Różnice mogą wynikać np. z dwóch powodów. Ankiety przeprowadzane były na początku kwietnia, a więc klienci dostawców usług i produktów mogli jeszcze nie zauważyć wdrożenia przez nie opcji wsparcia i rozmaitych ułatwień. Niektórzy dostawcy mogli też uznać, że po prostu wypada powiedzieć w ankiecie o wsparciu na rzecz firm, choćby nie miało to żadnego pokrycia w faktycznych działaniach.

Co po pandemii?

W ankiecie zapytaliśmy firmy o plany na czas gdy pandemia wygaśnie. Dwie trzecie z nich (63,8%) zamierza wprowadzić większe oszczędności niż planowały. Ponad połowa firm (55,1%) zamierza dokonać oszczędności poprzez reorganizację pracy w firmie, a 53,2% zamierza poszukiwać nowych kierunków rozwoju. Szczególnie ciekawą postawę ma blisko jedna trzecia ankietowanych podmiotów (29,8%), które zamierzają nie tyle zaciskać pasa a właśnie dokonywać nowych inwestycji w celu wykorzystania nowych szans, jakie pojawią się na rynku.

Jak napisał anonimowo w ankiecie jeden z przedstawicieli dostawcy usług: „Każda tak poważna zmiana gospodarcza może być silnym pozytywnym krokiem w rozwoju dobrze zarządzanej firmy”.