Umowa leasingu wreszcie w formie elektronicznej? Jest projekt
O zmianie formy zawarcia umowy leasingu mówi się od kilku lat. Branża apeluje, by podobnie jak w przypadku umowy kredytowej lub pożyczki, można ją było zawierać w formie elektronicznej. Jak szacuje Carsmile, oszczędności z tego powodu mogłyby wynieść 15 mln rocznie.
Zapis o koniczności zachowania formy pisemnej umowy leasingu obowiązuje od 2000 roku. Art. 709 (2) Kodeksu cywilnego, czyli ustawy z 1964 roku, mówi wprost: „Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności”. Oznacza to, że niezależnie od przedmiotu umowy, czy jest nim samochód, maszyna budowlana czy drukarka, konieczne jest zachowanie formy pisemnej.
Papier to archaizm
Jest jednak szansa, że ten archaiczny przepis wreszcie doczeka się zmiany. Zgodnie z propozycją, jaka znalazła się w projekcie deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego, opublikowanym kilka dni temu przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, art. 709 (2) ma brzmieć następująco: „Umowa leasingu wymaga zachowania formy dokumentowej”.
Forma dokumentowa jest definiowana przez Kodeks cywilny bardzo szeroko. Umożliwia ona złożenie oświadczenia woli w dowolnej postaci, którą można udokumentować, na przykład w formie sms-a, maila czy podczas nagranej rozmowy telefonicznej. Ważne, aby taki dokument, na przykład w formie pliku pdf, można było później odczytać i przypisać do konkretnej osoby – wyjaśnia Paweł Punda, radca prawny specjalizujący się w tematyce nowych technologii w sektorze finansowym.
Dodaje, że wymagana obecnie forma pisemna umowy leasingu to ewidentny archaizm i jedyny taki przypadek w sektorze usług finansowych. Umowę kredytu, pożyczki, faktoringu czy rachunku bankowego można bowiem zawrzeć elektronicznie.
Zapowiedź zmian
Na problem papierowych umów zwracają także uwagę autorzy raportu „Leasing na ścieżce transformacji. 30 lat napędzamy gospodarkę” przygotowanego przez EY-Parthenon na zlecenie ZPL, o który pisaliśmy więcej TUTAJ.
Szybszy rozwój hamują bariery prawne, regulacyjne i organizacyjne. Podstawowa to np. brak możliwości zawierania umów leasingowych na odległość i rozproszenie organizacyjne związane z rejestracją pojazdu. To sztandarowa rzecz, którą branża leasingowa w Polsce postuluje: objęcie umowy leasingowej formą dokumentową, żebyśmy nie musieli podpisywać jej długopisem, ale np. poprzez SMS-a, specjalny kod czy nawet korzystając z weryfikacji twarzy w telefonie komórkowym, tak jak to dzisiaj robimy w bankach – mówi Paweł Pach, przewodniczący Rady Związku Polskiego Leasingu.
Moglibyśmy działać szybciej i sprawniej, a klienci mogliby częściej korzystać z naszych usług, gdyby zarówno proces zakupu samochodu, jak i jego rejestracji przebiegała w pełni cyfrowo – dodaje.
Zmiany zapowiedział obecny na konferencji minister Jan Strzeżek, szef gabinetu politycznego Ministra Rozwoju i Technologii.
Nowy rząd będzie się starał likwidować bariery i przechodził na usługi cyfrowe w nowych obszarach – zadeklarował Strzeżek.
Likwidacja papierologii
Zdaniem Łukasza Domańskiego, szefa platformy Carsmile, nowe brzmienie artykułu 709 (2), otwierające drogę do likwidacji „papierologii” w leasingu, może przynieść wiele korzyści klientom korzystającym z tego popularnego produktu finansowego, a także całej branży.
Zaledwie sześć słów w Kodeksie cywilnym wprowadza rewolucję na rynku leasingu wartym 102 mld zł, tworząc warunki do przekształcenia leasingu w nowoczesny, cyfrowy produkt – ocenia Łukasz Domański. 102 mld to wartość rekordowych inwestycji sfinansowanych leasingiem w 2023 roku przy łącznych aktywach firm leasingowych przekraczających 200 mld zł (dane ZPL).
Leasing przespał innowacje
Szef platformy Carsmile zauważa, że branża nie wyegzekwowała od rządzących tej oczywistej zmiany przepisów od wielu lat. Nie ma więc też pewności, że skorzysta z możliwości zawierania umów elektronicznie, chyba że wymusi to konkurencja.
Rynek leasingu działa w bardzo tradycyjnej formie, w przypadku leasingu aut, jest to obsługa w salonach samochodowych przez firmę współpracującą z daną grupą dilerską. Nie ma tu innowacyjnych rozwiązań, charakterystycznych dla banków czy fintechów. Pod względem technologii leasing niestety został daleko w tyle za innymi usługami finansowymi – ocenia Łukasz Domański.
O ile w przypadku wynajmu, możemy podpisać z użytkownikiem umowę elektronicznie, to przy leasingu konieczne jest przekazanie papierowych dokumentów, a zatem osobisty kontakt z klientem. W salonie samochodowym może to nikogo nie dziwi, ale w przypadku sprzedaży zdalnej, to kosztowna i niepotrzebna komplikacja – dodaje Domański.
Ddoradcy mobilni platformy Carsmile pokonują nawet tysiąc kilometrów tygodniowo, aby dostarczyć klientom do podpisu papierowe umowy leasingu.
Zdaniem Domańskiego, jeśli nowe przepisy wejdą w życie w proponowanym kształcie, co według deklaracji resortu rozwoju miałoby nastąpić jeszcze w tym kwartale (obecnie trwają konsultacje społeczne), branża leasingowa ma szansę poczynić kolosalne oszczędności.
Miliony złotych na papierologię
Według danych GUS z 2022 r., w Polsce zawarto 546 tysięcy umów leasingu samochodów, maszyn i innego sprzętu. Przyjmując, że jedna umowa ma ok. 20-30 stron wraz z załącznikami, daje to łącznie od 22 do 33 milionów zadrukowanych stron, nie licząc odpadów. Zakładając koszt papieru i druku na poziomie 10 groszy na stronę, otrzymujemy sumaryczny wydatek rzędu 2,2-3,3 mln zł rocznie.
Papierowa umowa oznacza ponadto, że albo klient musi przyjechać ją podpisać, albo doradca musi udać się do niego. Przyjmując, że średnio jest to 30 km w obie strony, koszt pokonania takiego dystansu samochodem można ostrożnie szacować na ok. 20 zł, co przy 546 tys. umów oznacza kwotę 11 mln zł.
Leasingowi szkodzi Polski Ład
Przypomnijmy, że leasing mierzy się też z innymi ograniczeniami natury prawnej. Tym razem chodzi o stosunkowo nowe przepisy, wprowadzone przez Polski Ład, zgodnie z którymi sprzedaż auta wykupionego z leasingu jest opodatkowana (PIT i VAT) i oskładkowana w ciągu 6 lat od wykupu. W wyniku tych zmian leasing stopniowo traci na atrakcyjności względem siostrzanego wynajmu, bo jest droższy.
W okresie grudzień 2023 – luty 2024 aż 54% użytkowników, którzy za pośrednictwem Carsmile zakupili nowe auto, wybrało wynajem długoterminowy. Jest to obecnie najpopularniejsza forma finansowania. Leasing stanowił 42%, a kredyt – 4%. Rok wcześniej proporcje między wynajmem a leasingiem były niemal odwrotne: tylko 39% przypadało na abonamenty, a prawie 60% na leasing.
Szanowni Państwo,