Coraz więcej modeli napędzanych z użyciem ogniw paliwowych, jeszcze ciekawsze konstrukcje autobusów elektrycznych i gazowych oraz przymiarki do pojazdów w pełni autonomicznych polskiej konstrukcji. To jedne z wielu autobusowych nowinek, z jakimi mogliśmy się zapoznać podczas Targów Transexpo 2021.
Po trzyletniej przerwie do kalendarza motoryzacyjnych imprez wróciły Międzynarodowe Targi Transportu Zbiorowego Transexpo. Kieleckie Targi, odbywające się w tym roku pod koniec października, to najważniejsze wydarzenie branży transportu zbiorowego w Polsce, stanowiące ważny element na autobusowej mapie Europy. To tu możemy namacalnie zaobserwować tendencje, jakie mają miejsce w transporcie publicznym.
Na Transexpo 2021 prezentacje autobusów elektrycznych nikogo już nie zaskakiwały. Ma je w ofercie każdy producent autobusów, w tym wielu krajowych producentów zabudów na bazie podwozi aut dostawczych. Na przykład sanocki Automet zaprezentował już drugą generację autobusów elektrycznych Mini City Electric. Uwagę przyciągały autobusy z wodorowymi ogniwami paliwowymi, jakie pokazały Autosan oraz Solaris. W tym perspektywicznym segmencie w ciągu najbliższych pięciu lat europejscy przewoźnicy zamówią ponad 1000 autobusów na wodór. A przypomnijmy, że do dziś jeździ ich po Starym Kontynencie niecałe 200 szt.
Jedną z najciekawszych ekspozycji podczas Targów Transexpo miał sanocki Autosan prezentujący pojazdy wyłącznie z napędem alternatywnym. Nowością był pierwszy w historii marki autobus z wodorowymi ogniwami paliwowymi – Sancity 12 LFH. Do napędu wykorzystywany jest kanadyjski silnik elektryczny TM4 o mocy do 253 kW pobierający energię z litowo-tytanowych (Li4Ti5O12) akumulatorów trakcyjnych LTO Impact o pojemności do 45 kWh. Do tego w pojeździe znajduje się ogniwo wodorowe o mocy 70 kW. Wodór zasilający ogniwo magazynowany jest w czterech butlach kompozytowych o pojemości 320 dm3 każda. Na targach Transexpo swoją premierę miał Autosan Sancity 18LF LNG w barwach warszawskiego przewoźnika. To pierwszy z 90 sztuk autobusów na skroplony metan, które sanocka marka dostarczy do stolicy w ramach kontraktu o wartości 166 mln zł. Dostawy mają odbywać się sukcesywnie począwszy od przełomu 2021/2022 roku. Sancity 18LF LNG może przewozić 120 pasażerów w tym 36 na miejscach siedzących.
Przypomnijmy, że w Warszawie jeździ już 35 autobusów zasilanych skroplonym metanem. Pojazdy te dostarczyła w 2015 roku firma Solbus.
Równie obszerne stoisko miała firma Solaris, należąca od kilku lat do hiszpańskiego koncernu CAF. Solaris przedstawił swoją ofertę autobusów elektrycznych, skupiając się na premierowym modelu Urbino 9 LE. Zależnie od wersji może on przewozić od 60 do 73 pasażerów. Do jego napędu służy silnik elektryczny o mocy 220 kW pobierający energię z akumulatorów trakcyjnych o maksymalnej pojemności 350 kWh. Autobus nie wszedł jeszcze do produkcji, a już zamówiono w Polsce dwa egzemplarze tego pojazdu. Marka sprzedała w 2020 roku 1560 pojazdów, a rok wcześniej 1487. Polska jest dla firmy Solaris najważniejszym rynkiem zbytu, przebijając m.in. Niemcy i Włochy. W naszym kraju w 2020 roku sprzedano 365 autobusów tej marki, co przekłada się na kontrolowanie 53% rynku. Producent sprzedał też jeden autobus napędzany wodorem, który kupiło miasto Konin. Firma odnotowała w ubiegłym, pandemicznym roku znaczący wzrost przychodów. Konkretnie 725 mln euro w 2020, względem 638 mln euro za 2019 rok. Wyjątkowo wzrosła szczególnie sprzedaż autobusów elektrycznych firmy Solaris – 182% wzrostu względem 2019. W 2020 sprzedano aż 457 pojazdów tego typu, czyli o 296 pojazdów więcej niż w roku poprzednim. Trend ten utrzymuje się równomiernie w całej Europie, osiągając wynik ponad 2000 pojazdów elektrycznych funkcjonujących w europejskim transporcie zbiorowym.
Kielce były miejscem polskiej prezentacji autobusów elektrycznych MAN Lion’s City 12E oraz zbudowanych na bazie modelu TGE. Pierwszy z nich to klasyczny miejski autobus niskopodłogowy o długości 12,2 metra, wyposażony w silnik elektryczny o mocy 240 kW i akumulatory trakcyjne o pojemności 480 kWh, które zapewniają mu realny zasięg 200–270 km. Rozwiązaniem dla ciaśniejszych centrów miast i na trasy o niewielkim obciążeniu jest premierowy MAN eTGE City zabudowany w firmie Mercus. Silnik elektryczny i zestaw baterii trakcyjnych jest ten sam co w modelach dostawczych, a więc jest to jednostka o mocy 100 kW korzystająca z energii zmagazynowanej w akumulatorach o pojemności 36 kWh. Realny jest więc zasięg ok. 100 km. Model ten może przewieźć do 22 pasażerów, w tym 9 na miejscach siedzących.
Dużym zainteresowaniem cieszyła się ekspozycja nowej, ale ambitnej polskiej marki autobusów, czyli Pilea, która rozwijana jest przez spółkę ARPe-Vehicles Sp. z o.o. z Solca Kujawskiego. Firma zamierza skupić się wyłącznie na produkcji autobusów elektrycznych i z ogniwami paliwowymi. Prototyp autobusu pokazano pod koniec 2018 roku, a w tym roku pierwsze pojazdy miejskie i szkolne trafiły w ręce klientów. Wyróżnikiem autobusów Pilea jest nietypowa konstrukcja i niska podłoga na całej długości autobusów, bez stopni poprzecznych w konstrukcjach mini i midi. Baterie rozłożono w nim płasko pod podłogą, a nie w dachu czy na tylnym zwisie jak u rywali. W efekcie Pilea nie wymaga aż takich wzmocnień w konstrukcji nadwozia, dzięki temu jest lżejsza niż konkurenci. Oznacza to, że autobus może przewieźć więcej pasażerów. I tak np. premierowa Pilea 10e długości 10 metrów ma możliwość przewożenia 85 pasażerów, czyli tylu, ile elektryczne autobusy długości 12 metrów konkurencji. Producent już planuje w poszerzenia gamy o autobusy 12-metrowe Pilea 12e oraz modele wyposażone w ogniwa paliwowe.
Bardzo ciekawy i perspektywiczny projekt bezemisyjnych pojazdów transportu zbiorowego realizuje firma Bless z Gliwic. Firma zamierza oferować wyłącznie pojazdy autonomiczne wykorzystujące własne technologie sterowania i autonomię na poziomie 4 wg SAE. Na razie nowe rozwiązania testowane są na już istniejącym pojeździe EZ10 francuskiej firmy Easy Mile, ale jak przekonuje gliwicka spółka, technologia autonomiczna zamontowana w tym pojeździe opracowana jest w całości w Polsce. Bless planuje wprowadzić model własnej konstrukcji już za dwa lata, współpracując z doświadczonymi producentami i projektantami.
Tradycyjnie przyznano specjalne nagrody Targów Transexpo. W kategorii Autobusy wyróżnienia otrzymały firmy Solaris Bus &Coach za model Urbino 9 LE electric, ARP e-Vehicles za autobus Pilea 10 oraz Autosan za wodorowy model Sancity 12 LFH. Medale targów otrzymały MAN Truck & Bus Polska za Lion`s City E oraz Solaris za model wodorowy Urbino 12 hydrogen.
Przemysław Dobrosawski