Elektroniczny system poboru opłat drogowych – nie jest tak różowo

W lipcu rusza elektroniczny system poboru opłat drogowych viaTOLL. Obowiązywać będzie pojazdy o masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusy. W pierwszym etapie obejmie 1573 km dróg krajowych. Nowe opłaty zastąpią winiety. Do ich automatycznego naliczania posłuży automatyczne urządzenie pokładowe o nazwie viaBOX.

Nie tylko DKV

UTA została wybrana operatorem kart flotowych mającym obsługiwać płatności w nowym systemie. Oznacza to że klienci UTA będą mogli bez problemu zarejestrować się w systemie i uiszczać opłaty za pośrednictwem kart UTA, również firmy nie będące dotychczas klientem UTA mogą zgłaszać się do UTA w celu rejestracji do systemu. Od 1 lipca bieżącego roku pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony a także niezależnie od masy – autobusy o liczbie miejsc siedzących większej niż 9, będą musiały uiszczać opłaty drogowe za pomocą urządzenia pokładowego viaBox. Wyżej wymienione pojazdy będą musiały być wyposażone w urządzenie pokładowe do poboru myta (via Box) podczas przejazdów autostradami, drogami szybkiego ruchu, a także niektórymi drogami krajowymi, objętymi obowiązkiem uiszczania opłat drogowych. Naliczanie opłat opierać się będzie na systemie komunikacji pomiędzy urządzeniem pokładowym a bramami poboru. Start oficjalnej rejestracji do systemu viaTOLL przewidziany jest na początek maja 2011 r.

Kartą za myto

Od 1 lipca klienci DKV będą mogli regulować opłaty drogowe na podstawie faktur wystawianych przez operatora karty paliwowej. Dzięki tej metodzie rozliczeń posiadacz samochodu nie będzie musiał z góry wykładać gotówki na pokrycie opłat – termin płatności wyniesie 21 dni. DKV Euro Service, jako jeden z dwóch operatorów kart paliwowo-serwisowych w Polsce, zapewni pełną obsługę systemu viaTOLL: od dostarczenia urządzeń viaBOX, poprzez pełną obsługę rozliczeń, aż po program eReporting DKV do zarządzania transakcjami. Rozliczanie opłat za autostrady, mosty i tunele za pośrednictwem operatora karty paliwowej jest najbardziej popularną metodą regulowania tych należności w Europie. Właściciel pojazdu nie musi ponosić żadnych kosztów z tytułu opłat drogowych aż do momentu otrzymania faktury. Jednocześnie może na bieżąco śledzić w internecie transakcje dokonywane przez poszczególne pojazdy – i z blisko miesięcznym wyprzedzeniem przygotować się na wydatki. Firma DKV uruchomiła nawet specjalna stronę z tym związaną: www.info-myto.pl.

Post-paid i pre-paid

Opłaty można pobierać w dwojaki sposób. Pierwszy, to post-paid, czyli płatność z dołu. Polega na tym, że zamontowane w pojeździe urządzenie viaBOX automatycznie nalicza opłatę za każdym razem, kiedy pojazd mija zbudowane przy drogach bramownice. Następnie, klient DKV otrzymuje raz lub dwa razy w ciągu miesiąca fakturę, z 21-dniowym terminem płatności. Opłaty drogowe w Polsce nie będą podlegać podatkowi VAT. Ich ujęcie w fakturze DKV oznaczać będzie tylko tyle, że ich koszt wyodrębniony zostanie obok innych transakcji dokonywanych na DKV Card, jak paliwo, myjnia czy serwis auta. Inną metodą rozliczeń opłat elektronicznych jest pre-paid, czyli przedpłata. Przy pomocy karty paliwowej DKV będzie można naładować konto użytkownika viaTOLL. Minimalną kwota doładowania wyniesie 120 zł. W tym wypadku podczas mijania bramownic stan rachunku się pomniejsza, co urządzenie sygnalizuje dźwiękiem. Kiedy konto jest bliskie wyczerpania, zapala się czerwona dioda. Należy wówczas doładować je przez internet lub w punkcie dystrybucji viaTOLL przy pomocy DKV Card. Ważne jednak, aby pamiętać, że korzystanie systemu pre-paid wymaga od przewoźnika bardzo dużej dyscypliny. Kierowca musi ze sobą wozić gotówkę na doładowania urządzenia i gromadzić kwity za płatności. A jeśli firma dokonuje doładowania przez internet, viaBOX będzie gotowe do pracy dopiero po zaksięgowaniu przelewu na koncie viaTOLL – co może trwać nawet kilka dni i spowodować naliczenie kar za nieopłacone korzystanie z dróg.

Skąd wziąć urządzenie

Urządzenie pokładowe viaBOX należy zamówić przed uruchomieniem systemu viaTOLL, ponieważ w przeciwnym wypadku kierowcy nie będą mogli korzystać z sieci dróg płatnych. Jest ono wielkości telefonu komórkowego i montuje się je na przedniej szybie pojazdu za pomocą samoprzylepnych plastrów dołączonych do opakowania. Jest zasilane baterią, która powinna starczyć na okres ok. 5 lat. Już dziś można zarezerwować viaBOX u operatora kart DKV. Rezerwacja jest bezpłatna, wystarczy wypełnić formularz na stronie www.dkv-euroservice.pl lub www.info-myto.pl. W maju rozpocznie się dystrybucja urządzeń. Każda zarejestrowana za pośrednictwem DKV firma otrzyma je po dopełnieniu formalności przesyłką kurierską od operatora systemu viaTOLL. DKV uruchomiło specjalną procedurę przyjmowania klientów adresowaną do firm zainteresowanych wyłącznie rozliczaniem opłat elektronicznych za korzystanie z systemu viaTOLL. Nie trzeba przedstawiać żadnego zabezpieczenia finansowego. Wystarczy wypełnić dokumenty dostępne na stronie internetowej DKV w sekcji „Jak zostać klientem", a następnie zarezerwować potrzebną liczbę urządzeń viaBOX. Co więcej, jeśli firma korzystająca w Polsce z rozliczeń opłat elektronicznych jest zainteresowana podobnymi usługami za granicą, nie musi spełniać dodatkowych formalności. Jako klient DKV otrzyma komplet dokumentów wymaganych przez dowolnie wybrany kraj w Europie. Następnie będzie mogła rozliczać opłaty za autostrady, mosty i tunele poprzez rachunek i kartę DKV.

Nie jest tak różowo

Krajowa Izba Gospodarcza alarmuje, że definicja „pojazdu samochodowego" sformułowana w ustawie o drogach publicznych, która wejdzie w życie 1 lipca 2011 r., może spowodować poważne problemy z naliczaniem opłat za przejazdy po drogach krajowych w ramach elektronicznego systemu poboru opłat. Kierowcy samochodów osobowych zapłacą myto za niejasne przepisy. W świetle ustawy o drogach publicznych, elektroniczne opłaty mogą być pobierane m.in. za przejazd samochodu osobowego (z przyczepą), co jest niezgodne z założeniami ustawy o drogach publicznych i jej uzasadnieniem. Zdaniem KIG definicja „pojazdu samochodowego" jest zbyt szeroka i powinna być wyłączona w stosunku do pojazdów o nadwoziu osobowym. Takie rozwiązanie pozwoli również uniknąć poboru opłat z tytułu pojazdu o nadwoziu osobowym posiadającego homologację ciężarową. Przepis stanowi, że korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy Prawo o ruchu drogowym, za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. Ustawodawca redagując treść omawianego przepisu wprowadził nową kategorię pojazdów, kwalifikując je na podstawie masy całkowitej. Takie odniesienie, w stosunku do zespołu pojazdów (pojazd samochodowy z przyczepą) powoduje, że przepis nie będzie mógł być w praktyce zastosowany. Zgodnie z art. 2 lit d dyrektywy, „pojazd" oznacza pojazd silnikowy lub zespół pojazdów, który jest wyłącznie przeznaczony lub wyłącznie używany do przewozu drogowego towarów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Zarówno krajowa jak i unijna definicja pojazdu jest nieprecyzyjna, ponieważ nie uwzględnia sytuacji, w której do pojazdu wyłącznie używanego do przewozu towarów, o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t zostanie dołączona przyczepa, w wyniku czego zespół pojazdów przekroczy minimalną masę określoną w ustawie i dyrektywie. W przypadku dyrektywy problematyczny staje się pobór opłat z tytułu przejazdu lekkich ciężarówek, o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 t, które są konstrukcyjnie przystosowane do ciągnięcia przyczepy. Jeżeli taki pojazd będzie ciągnął przyczepę, z tytułu przejazdu powinna być naliczona opłata, jeżeli porusza się bez przyczepy – nie zawiera się w definicji „pojazdu" w rozumieniu dyrektywy 1999/62/WE. Należy też zauważyć, że nie ma możliwości zweryfikowania wagi pojazdu w punkcie poboru opłat.

Tomasz Siwiński